Stress en de invloed op het lichaam

Astrid, jij bent FQ-specialist en een expert als het op stress aankomt… Wat houdt dat in?
“Ik leer mensen wat de rol van stress is. Het interessante van dit topic is dat eigenlijk alles ermee samenhangt. Voeding, slaapkwaliteit, vochthuishouding, mindset; de allesomvattende paraplu daarvan is stress, dat beïnvloedt echt al die gebieden. Als FQ-trainer help ik om die elementen en ook ‘stressoren’ in kaart te brengen, zodat je beter kunt ontstressen. Het lichaam speelt daarbij een heel belangrijke rol. Stress uit zich immers niet alleen maar mentaal, maar zeker ook fysiek.”

Je lichaam fungeert als graadmeter van stress?
“Precies. Want wat eigenlijk heel mooi is: je lichaam liegt niet. Iemand kan stellig zeggen dat hij nauwelijks stress in zijn leven ervaart. Maar als je vervolgens wél een spastische darm of 40 kilo overgewicht hebt, of een slechte slaper bent of jezelf overtraint… Dat zijn toch echt tekenen dat je een vorm van stress hebt, dat je niet in balans bent. Want wat het ding is: je lichaam zal het je altijd laten merken als ‘de motor’ niet goed kan draaien. Dus luister naar deze signalen, je lijf wil je namelijk iets vertellen. En onthoud dat we – gelukkig – beschikken over een prachtig zelfgenezend vermogen. Verander je leefstijl en je lijf beloont je ervoor.”

Astrid te Winkel

Wat doet stress met het lichaam?
“Ontzettend veel. Bij stress gaan je cortisol en adrenaline omhoog, wat zorgt dat de bloedsuiker piekt. Je komt in de fight or flight terecht; een status van vechten of vluchten. Je lichaam is als het ware aan het overleven. Om dat te bereiken zet het bepaalde functies tijdelijk op een lager standje, zo zorgt stress zelfs voor onderdrukking van je immuunsysteem. Daarom gebeurt het zo vaak dat mensen in hun vakantie ziek worden. Pas als ze gaan ontspannen, is er ruimte om echt te voelen, om in te storten. Een griepje op je vakantie is nog tot daaraantoe, maar als je onder langdurige druk staat, kan dat voor ergere gezondheidsproblemen zorgen. Stress heeft bovendien een grote invloed op je hormoonhuishouding. Onder invloed van langdurige spanning kun je zelfs te maken krijgen met hormonale disbalans, met alle gevolgen van dien.”

Hoe zit het met stress en voeding?
“Als je onder grote spanning staat, zal je lichaam om heel zoet, zout of vet eten vragen en niet om een komkommer of tomaat. Een natuurlijke reactie; het lichaam ervaart pieken en dalen van de glucose spiegels en suikers zijn dan de snelle brandstofleveranciers als je in zo’n bloedsuikerdip zit. En doordat we ook doorgaans te weinig bewegen, verbranden we die extra suikers minder goed en dat wordt opgeslagen als vet. Stress is dus echt een dikmaker. Ook op zaken als spijsvertering en darmflora heeft stress flinke invloed. Sowieso kun je als je gestrest bent je eten minder goed verteren. Daarom is het ook zo belangrijk om in alle rust je maaltijden te nuttigen, zonder prikkels of schermen.”

Wat is de grootste misvatting over stress?
“Dat het louter iets negatief is. Sterker nog: in de juiste dosering kan stress zelfs goed voor je zijn! Het houdt ons namelijk ook op de been. We gaan erdoor vechten, maakt dat we dingen gedaan krijgen, dat we over die finishlijn komen. Stress heeft echt een functie. Alleen: als de job geklaard is, krijg je vaak een terugslag. Zegt je lichaam: en nu ben ik aan de beurt. Tijd om te rusten! En dáár zit de angel. Want tegenwoordig gunnen we onszelf nauwelijks tijd meer om daadwerkelijk goed te herstellen, om echt uit te rusten. Dat past niet in onze haast-cultuur, van continu maar dóór. En door niet voldoende uit te rusten, ontstaan de problemen, de disbalans. Daarom is het ook zo belangrijk om te kijken naar de elementen voeding, beweging, ontspanning en slaap.”

Wat kun je ertegen doen?
“Iedereen heeft zijn eigen copingmechanisme bij spanning en stress. Vaak wordt er naar alcohol en suiker gegrepen. Maar dat is niet alleen ongezond, het zorgt ook nog eens voor een rollercoaster qua bloedsuikerspiegel. Het gaat erom die coping te doorbreken, en ook: beter te luisteren naar je lichaam. Ademhalingsoefeningen werken daarbij heel goed. In onze actiestand –  en als je gestrest bent helemáál – kunnen we vaak niet goed doorademen, zit je heel hoog in je ademhaling. Terwijl dat je life force is. De natuur ingaan is ook een goede optie, dat is een ontzettende helende bron. Hetzelfde geldt voor wandelen en bewegen, dat doet ook echt wonderen. Maar let wel: dat is echt iets anders dan sporten. Vaak hoor ik: ‘Ik heb het wel druk, maar ik tennis wel drie keer in de week hoor’. Oké, dat is heel goed, maar de vraag is: ontspan je er ook door? Want sporten vraagt ook weer om actie, is een inspanning. Dat is eigenlijk ook wat ik mensen mee wil geven: wees je bewust van wat je doet. Wat je lichaam aangeeft en wat het nodig heeft. Zodat je je beter tegen stress kunt wapenen.”